ముప్పై రెండవ తరంగము
ఆ అర్ధరాత్రి కూడా మహర్షి శరీరానికి చెమట్లు పట్టాయి . ఒక ఘడియ తర్వాత కళ్ళు తెరచి ఈ లోకం లోకి వచ్చి , సన్నగా వినిపించినా , దృఢంగా ఉన్న గొంతుతో , , " నీ పేరేమి ? " అన్నాడు . ఆమె మృదువుగా , ప్రియంగా , " మేనక " అంది .
ఆ పేరులోని అక్షరాలను ఒక్కొక్కటిగా జీర్ణము చేసుకుంటున్నట్టు కొంతసేపు ఊరికే ఉండి , " మేనకా , ఇంద్రుడికి నేను కృతజ్ఞుడనై ఉన్నాను . కానీ , సామ్రాజ్యాన్నంతా వదలి , ఏదో దూర సిద్ధి కోసము ఆరాటపడుతున్న అరణ్యవాసి కి ఈ అనుగ్రహము వలన ఏమి ఫలము ? నువ్వు వెళ్ళిరా. నీకు మంగళమగుగాక ." అన్నాడు .
మేనక అప్రతిభురాలు కాలేదు . " దేవా , మన్నించాలి . దేవతలు మనఃపూర్వకంగా ఇచ్చిన వరాన్ని నిరాకరించుట అంత సులభము కాదు . సాధ్యమూ కాదు , మంచిదీ కాదు " అంది . మాటలో తనకేమీ సంబంధము లేదన్న తటస్థత వినిపిస్తోంది .
ముని అడిగాడు , " మేము స్వతంత్రులం . దేవతలు ఇచ్చినారన్నంత మాత్రాన మేము స్వీకరించనవసరము లేదు . "
" సృష్ఠి నియమము అలాకాదు . దేవతలు దేనినీ స్వతంత్రించి ఇవ్వరు . వారు ధర్మ కర్తల వలె లోకపు సొత్తునంతా కాపాడుకొని ఉండెడివారు . వారంతట వారే ఇచ్చుట అంటే , జీవుల కర్మ పాకానికొచ్చి ఫలించిందని అర్థము , అంతే ! "
విశ్వామిత్రునికి ఎందుకో అది నచ్చలేదు . సన్నగా కంఠములో వైమనస్యమును సూచిస్తూ , " అయినా , మేము వద్దని మొండికేస్తే ? " అన్నాడు .
మేనక చిన్నగా నవ్వి , చేతులు జోడించి , " దేవా , మన్నించాలి . దేవయోనులమైన మేము మనుషులకన్నా కొంచము ఎక్కువ దూరము భవిష్యత్తును చూడగలము . అందువలన , ముందేమవుతుందో తెలిసిన దాన్ని కాబట్టి , ఇప్పుడు మీతో అనవసరంగా వాదించి తరువాత విరసమును కొని తెచ్చుకొనే సందర్భమును ఆహ్వానించలేను . ఈ విషయాన్ని కూలంకషం గా చర్చించగలవారిని పిలుస్తాను . అనుమతి నివ్వండి . " అని ప్రార్థించింది .
విశ్వామిత్రుని మనసుకు క్షోభ కలిగింది . ఆమె రూప సౌందర్యాలు ఆ నిండు యామినిలో అంతంతగా కనిపిస్తూ , లోభముతో శత్రువుకు వశమై తమ రాజును శత్రువశము చేయుటకు సిద్ధమైన సేనాపతి వలె , కనులు ఓడిపోయి మనసును పరవశము చేయుటకు సిద్ధమైనాయి . సుమధుర సంగీతముకన్నా హితంగా ఉన్న ఆమె గొంతులోని తీయదనాన్ని విని , చెవులు మనసును ఒప్పుకొమ్మని తొందరపెడుతున్నాయి . ఆమె వైపునుండీ అలలు అలలుగా పరచుకొని వస్తున్న ఆ అలౌకిక సుగంధాన్ని ఆఘ్రాణించి అతని నాసిక , " నువ్వు ఒప్పుకోకుంటే నేను ఇక్కడినుండీ లేచి వెళ్ళిపోతాను అని మనసుతో మారాము చేస్తూ ఉన్నట్టుంది . దేహపు అమృత స్పర్శను తలచి తలచి " మాటలు చాలు . ఒట్టిమాటల బింకము వదలి ఉపచారానికి సిద్ధముకా ..." అని మనసుకు ఆజ్ఞ ఇచ్చునట్లుంది . " స్వర్గ సౌందర్యపు సీమ తానై ఒప్పి వచ్చినపుడు రాతి మనసు వలె వద్దనుట కన్నా అవివేకము ఇంకోటి ఉంటుందా ? " అని మనసే చెంపపెట్టు కొట్టినట్లు చెప్పుతున్నట్టుంది . బుద్ధి ఒక్కటి మాత్రము , వశిష్ఠ , వామదేవులను లక్ష్యము చేసి , " నీ సిద్ధి అది , ఇది కాదు " అని హఠము పట్టింది . విశ్వామిత్రుడు ఏమి చెప్పాలో తెలియక , మేనక మాటకు ఎదురు చెప్పలేక " ఊ " అని అనుమతినిచ్చాడు .
వెంటనే ఇద్దరు కనపడి చేతులు జోడించారు . మునీంద్రుడు ఎవరని విచారించవలెను అనుకొనునంతలోనే , వచ్చిన వారిలో ఒకడు ముందుకు వచ్చి , " మహర్షులకు వందనము . ఇతడు కామ దేవుడు . నేను వసంతుడను . ఇతని ఆజ్ఞా ధారకుడను . " అని నమస్కరించాడు . కామదేవుడు వినయముతో చేతులు జోడించాడు . విశ్వామిత్రుడు అప్రయత్నముగానే సంప్రదాయము ప్రకారము, రాజులకు ఆశీర్వాదము చేయు పద్దతిలో , " విజయీ భవ " అన్నాడు .
వసంతుడు కొంటెతనము నిండినా , అప్రియము కానట్టి చిన్న నవ్వు నవ్వి , " మా రాజు దీర్ఘ సమరానికి సిద్ధమైయున్నాడు . ఇంత సులభముగా గెలుపు లభిస్తుందని అనుకోలేదు . " అన్నాడు .
మునీంద్రుడు అసౌకర్యముగా భావించి , వసంతుని మాట అర్థముకాక , " అలాగంటే ? " అన్నాడు .
వసంతుడు , " దేవా . మేము ఇక్కడికి వచ్చినది ఇంద్రుని ఆజ్ఞను పాలించుటకు . మేనకా దేవిని తమకు అర్పించుటకు . మా రాజును తమరు విజయీ భవ అని ఆశీర్వదించితిరి , స్వామి కార్యము తప్ప ఇంకేమీ అవసరము లేని మాకు ఏ విజయము అభిమతమో తమరే ఆలోచించండి . " అన్నాడు .
మునీంద్రుడు అవాక్కయాడు . ఆ ఓటమి వలన ఎందుకో మనసుకు ప్రియమనిపించింది . బుద్ధికి వగరైంది . ఇంకా బుద్ధి యొక్క అధికారమే ఉండబట్టి , మరలా అన్నాడు , " సరే , మీరు వచ్చింది దేవతలు ఇచ్చేదాన్ని మానవులు స్వీకరించితీరాలి అనే అర్థాన్ని ప్రతిపాదించుటకు , కాదా ? " అని అడిగాడు .
కామదేవుడు నవ్వి , ’ విశ్వామిత్రా , నువ్వు విశ్వ మిత్రుడవని ఒప్పుకున్నావు . ఇంద్రుడు నిన్ను తమ ప్రియ మిత్రులలో ఒకడని అంగీకరించాడు . మిత్రునికి మిత్రుడు ఇచ్చు కానుకని స్వీకరించకుండా ఉండుట ఎక్కడి న్యాయము ? నువ్వొక సిద్ధిని లక్ష్యంగా పెట్టుకొని , ఇప్పుడు తనకుతానే వచ్చిన ఈ సిద్ధిని ఎందుకు నిర్లక్ష్యము చేయాలి ? ఇప్పుడు పొందిన ఈ సిద్ధి సామాన్యమైనదని అనుకుంటున్నావా ? కాదు . ఏ సిద్ధి కోసము త్రిశంకువు గురుశాపాన్ని పొందాడో , అతని ఏ సిద్ధి కోసము నువ్వూ , జమదగ్నీ మీ తపస్సులను ధారపోశారో , ఆ సిద్ధి యొక్క స్వరూపమేదో ఆలోచించావా ? యాజ్ఞికులు , తపస్వులు , పుణ్యకర్తలు..... వీరంతా కోరేది స్వఛ్చంద భోగము కాకపోతే ఇంకేమిటి ? ఆ సిద్ధులన్నీ సమిష్టిగా కలసి వచ్చినట్టుగా లేదూ ఈ సిద్ధి ? మునీశ్వరా , నువ్వు కోరే ఆ సిద్ధి , ఇప్పుడొచ్చిన ఈ సిద్ధిని తరమగొట్టితే గానీ రాదని ఎవరైనా నీకు ప్రమాణము చేసి శపథ పూర్వకంగా ప్రతిజ్ఞ చేశారా ? ఓ రాజర్షి వర్యా , సృష్టియే ఒక ఆడది కాదా ? సృష్టికారణము కోసము సృష్టి రూపమే తానైన ఆడదానిని వదలి నువ్వు సాధించునది దేన్ని ? ఆలోచించు . ఆడదాన్ని తరిమి వేసి గెలుస్తానను వాడికన్నా , కట్టుకొని గెలుస్తానను వాడు అధికుడు , తెలుసా ? ఇక దేవతలు-- దేవతలంటే ఎవరనుకున్నావు ? ఈ ప్రపంచపు సృష్టి అయినప్పుడు , ఇక ముందు ఉండవలసిన స్థితి యొక్క రక్షణ కోసము అధికారము పొందినవారము మేము . మేము చెప్పినట్టే ఈ విశ్వమంతా నడవ వలసినదే అనే రహస్యము అర్థమైందా ? త్రిశంకువు యాగము చేయించునపుడు ఇంద్రుడు రాలేదని నువ్వు ఎంత క్లేశము పొందావు , మరచిపోయావా ? తరువాత , బృహస్పతి నివారించినపుడు ,’ ఇంకొకణ్ణి ఇంద్రుణ్ణి చేస్తాను ’ అన్న నీ సంకల్పాన్ని వదలుకున్న దానిని గుర్తు తెచ్చుకో . ఇంద్రుడు రాకపోవడము వలన కలిగిన అనర్థము ఎంతటిదో తెలిసి కుదిపివేయబడ్డ నీ మనసు , సాక్షాత్తూ ఇంద్రుడే వచ్చినపుడు శాంతంగా , ఇంద్రుడి ఇష్ట ప్రకారము , వశిష్ఠుని శోకమును భరించుటకు సిద్ధమైనది గమనించు......"
కామదేవుడు ఇంకా ఏదో చెప్పుతుండగనే విశ్వామిత్రుడు అతని మాటకు అడ్డుపడి , " అదేం కాదు , వశిష్ఠుని శోకము అపారమైనది కదా అన్న కనికరముతో నాయంతట నేనే భరిస్తానన్నాను , అంతేకానీ ఇంద్రుడి ఇష్ట ప్రకారము కాదు . " అని ప్రతిఘటించాడు .
" దేవా , ఇక్కడే మనుషులంతా పొరబడేది . మనుషులు మాత్రమే కాదు , సృష్టికి సృష్టి అంతా పొరబడేది ఇక్కడే . ఈ విశ్వములో ఈ భూమండలము వంటి లోకాలెన్నో ఉన్నాయి . వాటన్నిటిలో ఇటులనే వివిధములైన శరీర ధారులు ఎందరో ఉన్నారు . పంచభూతముల వలన కలిగిన ఒక్కొక్క శరీరం లో , ఆయా భూతాల హెచ్చుతగ్గుల వలన ఒక్కొక్క గుణము లేదా దుర్గుణము కూడి ఉంటుంది . మీ మనుషులు పార్థివాంశము ఎక్కువ ఉన్న దేహపు వారు . మీరు భూమిని వదలి నడవలేరు . దేవతలు తేజో వాయువుల అంశము ఎక్కువ ఉన్నవారు . భూమికన్నా తేజో వాయువులు శ్రేష్ఠమైనవి . వారు సంకల్పిస్తే గానీ ఇంకొకరు వారిని చూడలేరు . వారు భూమిపై కూర్చోలేరు . భూ , జలాంశములను పెంచుకొని గానీ వారు ఏదీ తినలేరు . తెలుసా ? ఇలాగ , ఏమీ తినని , కేవలము దర్శనమాత్రము చేతనే తృప్తులగు దేవతల వశములో ఈ చరాచరాలన్నీ ఉన్నాయి . దీన్ని మరచి నువ్వు " నీ సంకల్పము చేత మేము కార్యములు చేస్తాము " అనుకుంటే అది మా ప్రభావము . ఈ ఎదురుగా ఉన్న ఈ చిగురు గాలికి కదలునట్లే , ఈ మేనక చెవిలో ఉన్న లోలాకులు ఆమె తలాడించి నట్టల్లా తాము ఆడునట్లే , నా చేతిలో ఉన్న ఈ తామర గుఛ్చము నేను ఎలా తిప్పితే అలా తిరగవలసినదే అన్నట్టు , ఈ సృష్టిలోని సమస్తమూ దేవతల ఇష్ట ప్రకారమే జరిగితీరవలసినదే అన్న నియమానికి లోబడి ఉన్నది నీకు తెలుసా ? అయితే , దేవతలు ప్రత్యక్ష ప్రియులు కాదు , పరోక్ష ప్రియులు . ఎదురుగా ఉండి పని చేయించుట వారి పద్దతి కాదు . పైనుంచీ వస్తున్న నది కి ఒక చిన్న అడ్డుకట్టి నది ప్రవాహాన్నే మార్చగల శిల్పి వలె , నీ మనసు , నీ బుద్ధి , నీ అహంకారాల వెనుక ఉండి మేము పని చేయించగలము . అయితే ఎదురుగా వచ్చినదేల ? అంటావా ? నీ వలన ఒక సృష్టి కార్యము కావలసి ఉంది . దానికి నీ అహంకారము పెరగాలి . "
" అహంకారము పెరుగుటకు భోగము కావాలి . అనుభవము కావాలి . అహంకారమే మహత్కార్యాలను చేయగలదు . కాబట్టి అహంకారము పెరగాలని , రకరకాల భోగాలను , అనుభవాలను దేవతలు ఏర్పరచారు . అది తెలియక లోకము , దేవతలు తపో భంగము చేస్తారు అంటుంది . "
" ఆ,... ఆ, ..ఔనవును . నువ్వేమి ఆలోచిస్తున్నావో నాకు తెలిసింది . నా ప్రభావము నీ లోపలకూడా ఉందని చూపుటకు నేనీ మాట అన్నాను , విశ్వామిత్రా , అయితే , భోగానుభవము వలన తపోభంగము కాదా ? అని సంశయ పడుతున్నావు కదా ! నువ్వు ప్రాణోపాసకుడవు . ప్రాణము విజృంభించి బయటికి ప్రవాహముగా వచ్చుటను నువ్వు చూశావు . అలాగ ప్రాణపు నిర్గమనము వలన నీకేమయినా హాని జరిగిందా ? మొక్క చిగురిస్తే , దాని ప్రాణము , దాని రసము పెరిగిందా , లేక తగ్గిందా ? పెరుగుతున్న మొక్క బలమైనట్టే , ధర్మానికి విరోధము కాని భోగము తపస్సును తినివేసినట్టు కనిపించినా , తపస్సును పెంచుతుంది . ఈ రహస్యము నీకు తెలీదా ? "
" వట్టి కాలహరణ చేసే మాటల వలన ఫలమేమి ? విశ్వామిత్రా , దేవ కార్యానికి ఎవడు అవసరమో , అతడి అహంకారాన్ని పెంచుటయే నా కార్యము . దేవకార్యానికి అవసరము లేని వాడి అహంకారము విజృంభించుట కూడా నా వల్లనే . అయితే , అది అతని వినాశనానికే . అదలా ఉండనీ , ఇంకొక మాట . దీన్ని నువ్వు తెలుసుకోవాలి . దేవతలే ఈ ఆటను రచించేది . ఒకే సేన రెండు భాగాలై కృత్రిమ కదనము చేసినట్లే , రసముతో నిండిన చెరకును పిండి , ఆ పిప్పిని తీసి పారేసి , ఆ రసాన్ని చెక్కెరగా చేసి నింపుకొన్నట్టు , మేము ఏవేవో ఆటలు కనిపెడుతుంటాము . వాటి పూర్వాపరాలు తెలియని మానవుల కంటికి మేము పిచ్చివాళ్ళము . మా కంటికి మానవులు మూర్ఖులు .
" చివరి మాట విను , అహంకారాన్ని కొలుచుటకు ఒక సాధనముంది . అది , ఆనందాన్ని అనుభవించగల యోగ్యత . ఆ యోగ్యత ఎంత అని తెలుసు కొనుటకే మేము భోగముల నిచ్చేది . సోమరస పానముతో మత్తెక్కినప్పుడే కదా ఇంద్రుడు మహత్కార్యాలను సాధించేది ? సోమరసము ఔషధ వర్గములో కనపడినపుడు దాన్ని సోమలత అంటాము . మానవ దేహానికి దిగి వచ్చినపుడు , అదే స్త్రీ అవుతుంది . విత్తనము పెరుగుటకు ఎరువు ఎంత అవసరమో , అహంకార వృద్ధికి స్త్రీ కూడా అంతే కారణము. ! అంతేనా ? నువ్వు నీ ప్రాణోపాసన ను నేర్చినది ఆపోదేవి అనుగ్రహము వల్ల కాదా ? బ్రహ్మాండానికి అధిష్టానమై యున్న శక్తి నీకు రుద్ర రూపముగా ప్రసన్నమయింది . నువ్వు వశిష్టులను దహించుటకు వెళ్ళావు , ఆపో దేవి అనుగ్రహమైంది . త్రిశంకువును ఉద్ధరిస్తానన్నావు ...ఇదంతా పర్యాలోచించు . "
" సరే , మాకు కాలాతీతమగుతున్నది . వెన్నెల పడమటికి దిగి ప్రసరించే వేళవుతున్నది . ఇదిగో చూడు , వెన్నెలను పట్టి నింపుకున్నట్టు , తాను కట్టిన తెల్లటి చీరకన్నా తెల్లగా ఉన్న ఈమెను నీ దానిగా అంగీకరించు . నీ శాస్త్ర పట్టింపు కూడా తృప్తి యగునట్లు , ఇదిగో , నేను ప్రదానము చేస్తాను , వసంతుడు పురోహితుడవుతాడు . ఈ దేవ మానవ సంబంధము వలన జగానికెంత ఉపకారమగునో నువ్వే చూస్తావు . " అన్నాడు .
విశ్వామిత్రుడు మారు మాట్లాడలేదు . మాట్లాడే ప్రయత్నము కూడా చేయలేదు .
వసంతుడు ప్రదాత , ప్రతిగృహీత ఇద్దరి అనుమతితో వివాహము జరిపించాడు .’ ఈమె వల్ల సంతానమును పొందు వరకూ ఈమెను పత్నిగా నిలుపుకొని ఉండు ’ అని ప్రదాత దానము చేసెను . " దేవతా రహస్యములు నాకు తెలియుటకు ఈమె నాకు సహాయమవనీ ’ అని విశ్వామిత్రుడు స్వీకరించాడు . అగ్నీషోమీయమైన జగములో హవిర్దానాత్మకమైన యజ్ఞము వలన దేవతలూ , దేవతానుగ్రహము వలన యజ్ఞ దేయమగు హవిస్సూ వర్ధిల్లునట్లు , మీరిద్దరూ పరస్పర సంభావనలతో సౌఖ్యముగా ఉండండి " అని పురోహితుడు ఆశీర్వదించాడు .
చతుర్దశి ముగిసి , పున్నమికి దారినిచ్చు శుభవేళ లో , తపస్వులందరూ నిత్యకార్యములకని సిద్ధమగు శుభ ముహూర్తములో , చెట్లూ తీగలూ , శుభకారిణియై వస్తున్న ఉషాదేవికి సంతోషముతో కొత్తపూల అంజలి బట్టినట్టున్న మంగళ కాలములో , మేనకా విశ్వామిత్రుల కల్యాణమైనది .
